واژه ی مدرنیتی از واژه ی لاتین "مُدِرنوس" به معنی «لحظه ی حال» که در قرن پنجم میلادی برای اشاره به تمایز دوره ی جدید ِ مسیحیت از دوره ی پیشین پگان مورد استفاده قرار می گرفته، استخراج شده است. اعتبار استفاده از واژه ی مدرنیتی را به شارل پی‌یر بودلر فرانسوی داده اند؛ در حقیقت اینجا از مدرنیتی دوباره برای تاکید بر یک انفصال تاریخی (پایان یک دوره و ورود به یک دوره ی جدید) استفاده شده است. بودلراعتقاد داشت وظیفه ی هنر این است که روح گذرا، ناپایدار و همواره در حال دگرگونی ِ زندگی دراین دوره ی جدید را ثبت کند. پروژه ی «مُدِرنوس»، وبلاگی است که در آن به مطالعه ی تاریخ مدرن ِ جهان پرداخته می شود.
پیش از هر چیز، باید به چند نکته ی اساسی درباره ی مختصات این مطالعه ی تاریخی مدرنیته اشاره کنم تا خوانندگان احتمالی این مجموعه، با دید بهتری به مطالعه ی آن بپردازند. نخست این که این مطالعه ی تاریخی بازه ی زمانی ای در حدود 700 سال را در بر می گیرد، از قرن چهاردهم میلادی به بعد، با این توضیح که گاهی لازم است برای روشن تر شدن مواردی به زمان هایی دورتر نیز رجوع کرد. همین طور باید اشاره کنم که در این مطالعه من دامنه ی وسیعی از حوزه های متقابلا مرتبط را بررسی می کنم که در کنار هم، بافتاری تاریخی را بوجود آورده اند؛ تحولات اجتماعی- فرهنگی، انقلاب های سیاسی، اقتصاد سیاسی، فلسفه، تکنولوژی، علم، رسانه، هنر و بسیاری موارد دیگر.
همچنین باید به این نکته اشاره کنم که این مطالعه ای تاریخی در مقیاس جهانی است. بسیاری از مطالعات تاریخی تنها یک جامعه ی مشخص و یا یک منطقه ی مشخص را مورد مطالعه قرار می دهند، در صورتی که این مجموعه، به مطالعه ی تمام جوامع و عمدتا روابط بین آن ها می پردازد. اساسا در دنیا، خصوصا در دنیای مدرن، همه ی بخش های مختلف جهان به صورت شبکه ای به هم پیوسته کار می کنند؛ جوامع بر روی یکدیگر اثر متقابل می گذارند، با یکدیگر رقابت می کنند، به یکدیگر شکل می دهند و از هم تاثیر می پذیرند. به همین دلیل نمی توان به مطالعه ی تنها یک جامعه و یا یک بخش از جهان، بدون پرداختن به بخش های دیگر بسنده کرد.
در عین حال این مطالعه ای تطبیقی نیز هست. چرا که به مقایسه ی جوامع مختلف جهان می پردازد و تفاوت های آن ها را در مواجهه با موقعیت های گوناگون بررسی می کند. اساسا، به طور سنتی مردم به یک متن تاریخی به چشم روایتی توصیفی از وقایع رخ داده در گذشته می نگرند؛ «آنچه» در گذشته رخ داده است. در حالی که یک مطالعه ی تاریخی تحلیلی- تفسیری، نه تنها به روایتِ «آنچه» رخ داده می پردازد، بلکه به دنبال پاسخ به این سوال است که «چرا» این یا آن اتفاق رخ داده. پاسخ این سوال می تواند یک وضعیت باشد، مثل یک وضعیت طبیعی شبیه وجود دشت های حاصلخیز یا بر عکس بیابان های غیر قابل زراعت. همین طور پاسخ به سوال «چرا» می تواند یک یا مجموعه ای از تصمیم ها باشد. در حقیقت این تصمیم های انسان ها هستند که مسیر تاریخ را می سازند. انسان ها در موقعیت های گوناگوت با مشکلاتی مواجه می شوند، به دنبال راه حل مشکل می گردند و تصمیمی می گیرند و اینگونه مسیر تاریخ را تغییر می دهند.
نکته ی آخر درباره ی منابعی است که در این مطالعه از آن ها استفاده خواهد شد. اصولا این مجموعه، مطالعه ای آماده و از پیش انجام شده نیست و نگارنده در خلال نوشتن یادداشت ها، خود به مطالعه و تکمیل اطلاعاتش می پردازد. صادقانه باید بگویم که تهیه این مجموعه پیش از هر چیز با همین هدف بوده و یادداشت ها، نتیجه ی مطالعات روزانه نگارنده برای مطالعه تاریخ مدرن جهان با هدف درک «مدرنیته» هستند. بنابراین نمی توان از همین حالا به تمام منابع احتمالی اشاره نمود. اما تا همین جا لازم است به چند دوره آموزشی آنلاین که منبع الهام نگارنده برای آغاز این پروژه بوده اند اشاره کنم؛ لازم به یاد آوری است، در هر یادداشت به منابع بیشتر مورد استفاده اشاره خواهد شد.
+ «دنیای مدرن: تاریخ جهان از 1760»، فیلیپ زِلیکف، دانشگاه ویرجینیا
+ «مدرن و پست مدرن»، مایکل اس روث، دانشگاه وسلی